Een gevoelig kunstwerk

Sommige boeken stralen iets uit waar je stil van wordt. Jij mag alles zijn is zo’n boek. Ik kan uren kijken naar de kaft: het meisje dat met haar voeten in de aquarel zee staat, de honderden stipjesvogels die als gedachten langs de kleurige hemel vliegen, de blauw glimmende letters van de titel. Ik ben betoverd. De illustraties van Linde Faas geven dit verhaal een dromerige, filosofische laag; prachtig.

Lexi is negen jaar en enigskind, maar dat is niet altijd zo geweest. Haar broertje is overleden voordat hij zijn eerste verjaardag kon vieren. Dat maakt het nog verdrietiger, dat hij zelfs zijn verjaardag niet kon vieren, vindt Lexi. Ze is een meisje dat veel nadenkt en gevoelig is. Volwassen mensen praten vaak zo raar. Ze zeggen niet wat ze bedoelen, daarom moet Lexi bedenken wat haar ouders dan wel bedoelen. Haar mama heeft een psychische aandoening, maar daar is Lexi zich niet van bewust. Haar mama is gewoon haar mama. Dat Lexi voor haar mama zorgt (parentificatie) als haar papa op zijn werk is, is voor haar niet meer dan normaal. Als lezer voel je mee, breekt je hart en laat een traan over je wang biggelen. Dit meisje is zo sterk en toegewijd, hoe lang houdt ze dit vol?

Lexi is slim en weet intuïtief dat het niet goed gaat met haar mama. Wat moet ze doen? Haar papa vertellen dat mama al tien dagen niet eet, of het geheimhouden? Op een dag komt het hoge woord eruit. Ze vertelt haar papa over haar zorgen. Goed gedaan, denk je dan. Maar Lexi krijgt spijt. Dat zij alles heeft vertelt, heeft namelijk grote gevolgen voor haarzelf. Ze kan niet thuis blijven wonen als haar mama in een psychiatrische instelling wordt opgenomen en papa moet werken. Daarom wordt ze naar haar tante gebracht. Een tante die ze nauwelijks kent en die in niets lijkt op haar favoriete oma. Toch weet Lexi ook hier het beste uit de situatie te halen.

Jij mag alles zijn is een filosofisch en psychologische jeugdroman, waarvan ik me afvraag hoe kinderen dit verhaal lezen. Begrijpen zij de complexiteit van de situatie? Voelen zij mee met Lexi? Of is Lexi voor hen een fascinerende vrijdenker, met stoere ideeën en dappere plannen?

Taalkundig staat dit boek op een zeer hoog niveau. Niet omdat het moeilijke woorden bevat, integendeel, maar omdat de beeldspraak prachtig is en de zinnen zo goed lopen dat je helemaal op kunt gaan in de wereld van Lexi. Het lijkt zo simpel geschreven, maar niets is minder waar. Dit boek is een kunstwerk, zowel de tekst als de illustraties.